کشورهای بریکس از اوایل سال ۲۰۱۹ برای ایجاد یک سیستم پرداخت جدید فعالیت خود را آغاز کردند و در روزهای اخیر به‌طور رسمی از نسخه جدید آزمایشی سیستم پرداخت خود با نام «بریکس‌پی» رونمایی کرده‌اند و در جریان برگزاری مجمع تجاری بریکس که در مسکو برگزار شد نیز شرکت‌کنندگان توانسته‌اند نسخه آزمایشی این سیستم جدید را امتحان کنند.
*** بریکس‌پی می‌تواند اجرایی و جایگزین سوئیفت در معاملات بین‌المللی شود؟
به گزارش صنایع به نقل از فرهیختگان، دکتر سعید سیفی در یادداشتی برای روزنامه فرهیختگان با موضوع بریکس‌پی؛ خیلی دور، خیلی نزدیک، نوشت:
کشورهای بریکس از اوایل سال ۲۰۱۹ برای ایجاد یک سیستم پرداخت جدید فعالیت خود را آغاز کردند و در روزهای اخیر به‌طور رسمی از نسخه جدید آزمایشی سیستم پرداخت خود با نام «بریکس‌پی» رونمایی کرده‌اند و در جریان برگزاری مجمع تجاری بریکس که در مسکو برگزار شد نیز شرکت‌کنندگان توانسته‌اند نسخه آزمایشی این سیستم جدید را امتحان کنند. این سیستم پرداخت جدید به کشورهای عضو بریکس این امکان را می‌دهد که از ارزهای ملی خود در معاملات بین‌المللی استفاده کنند یا به بیان دیگر بریکس‌پی نیاز به مبادله ارزهای محلی از طریق دلار آمریکا را حذف می‌کند و این امر می‌تواند به تقویت روابط اقتصادی و تجاری بین کشورهای عضو کمک کند. خبر رونمایی از این سیستم پرداخت جدید سؤالات زیادی را پیش‌روی فعالان اقتصادی و بازرگانی قرار داده است. آیا بریکس‌پی می‌تواند اجرایی و جایگزین سوئیفت (SWIFT) در معاملات بین‌المللی شود؟ چه چالش‌ها، موانع و راهکارهایی پیش‌روی کشورهای عضو بریکس یا کشورهای درحال توسعه برای دستیابی به این سیستم پرداخت جدید و رهایی از فشار تحریم‌ها وجود دارد؟ کشورهای بریکس برای اجرایی شدن و موفقیت بریکس‌پی، چه اقداماتی باید انجام دهند و عملیاتی شدن آن‌چه دستاوردهایی برای آنها- به‌ویژه ایران- به همراه خواهد داشت؟
نویسنده در ادامه این یادداشت و در قالب پاسخ به سؤالات فوق، موضوع سیستم پرداخت جدید بریکس‌پی را از ابعاد مختلف موردبررسی و تحلیل قرار می‌دهد.
اولین و مهم‌ترین سؤال درباره پیام‌رسان مالی جدید بریکس این است که با توجه به اینکه سوئیفت به‌عنوان سیستم جهانی تراکنش‌های مالی، سال‌های زیادی از فعالیتش می‌گذرد و بسیار نیز شناخته شده است، آیا بریکس‌پی در معاملات بین‌المللی می‌تواند اجرایی و جایگزین آن شود یا خیر و در این مسیر با چه چالش‌ها و موانعی روبه‌رو است؟
*** بریکس‌پی در تقابل با سوئیفت
درخصوص بریکس‌پی و تقابل آن با سیستم پرداخت تثبیت‌شده سوئیفت در جهان باید به چندین نکته کلیدی توجه کرد؛ نخست اینکه سوئیفت از دهه‌ها پیش به‌عنوان زیرساخت جهانی تراکنش‌های مالی فعالیت داشته و در حال حاضر نیز پذیرش بسیار گسترده‌ای دارد. سوئیفت نه‌تنها یک سیستم پیام‌رسانی برای انتقال پول است، بلکه استانداردهایی جهانی برای امنیت و شفافیت تراکنش‌های بین‌المللی ارائه می‌دهد. البته در اینجا موضوع مورد بررسی ما سوءاستفاده‌هایی نیست که آمریکایی‌ها و غربی‌ها از این سیستم کردند و می‌کنند.
با این شرایط، جایگزینی چنین سیستمی با بریکس‌پی، با توجه به تعداد زیاد کشورهایی که در سیستم سوئیفت مشارکت دارند، اقدامی بسیار مهم و تأثیرگذار اما سخت و زمانبر است. بااین‌حال بریکس‌پی پتانسیل‌هایی دارد که می‌تواند به‌تدریج، نقش مهم، مؤثر و قابل‌توجهی در معاملات بین‌المللی بازی کند. اولین مزیت کلیدی بریکس‌پی عدم وابستگی آن به دلار آمریکاست. این موضوع به‌ویژه برای کشورهایی که با تحریم‌های آمریکا مواجهند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
بریکس‌پی این امکان را می‌دهد کشورها از ارزهای ملی خود در معاملات بین‌المللی استفاده کنند که به کاهش وابستگی به دلار آمریکا و سوئیفت منجر می‌شود. از سوی دیگر، مشکلات و چالش‌های زیادی وجود دارد، به‌عنوان‌مثال هماهنگی سیاست‌های پولی و مالی کشورهای عضو بریکس که هرکدام شرایط اقتصادی ویژه خود را دارند و پذیرش جهانی بریکس‌پی توسط کشورهای غیربریکس، از چالش‌های مهم پیش روی این سیستم جدید است. همچنین ساختار فناوری و امنیت سایبری این سیستم باید بتواند اعتماد کشورها و بانک‌های بزرگ بین‌المللی را جلب کند. ازآنجاکه سوئیفت سال‌های زیادی است، ساختار و استانداردهای مشخص و قوی در این زمینه دارد، بریکس‌پی نیاز به ایجاد ساختارهای مشابه و حتی قوی‌تر دارد تا بتواند جایگزینی واقعی باشد.
*** راهکارهای تسریع جایگزینی بریکس‌پی به‌جای سوئیفت
اما با این شرایط باید بررسی کرد که چه راهکارهایی پیش روی گروه بریکس برای جایگزینی بریکس‌پی به‌جای سوئیفت قرار دارد. به اعتقاد نویسنده، برداشتن چند گام مهم می‌تواند به تسریع جایگزینی بریکس‌پی کمک کند. اولین گام، گسترش همکاری‌های بین‌المللی است. کشورهای بریکس باید بانک‌های مرکزی خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنند که معاملات بین‌المللی به‌صورت مستقیم و بدون نیاز به سوئیفت انجام شود، همچنین کشورهای بریکس می‌توانند با ارائه مشوق‌های مالی و کاهش هزینه‌های تراکنش، دیگر کشورها را به استفاده از بریکس‌پی ترغیب کنند. دومین گام، تقویت و توسعه زیرساخت‌های دیجیتالی و بلاک‌چین است. بریکس‌پی می‌تواند از فناوری‌های نوینی همچون بلاک‌چین و دارایی‌های توکنیزه شده
(Asset Tokenization) استفاده کند که به ارتقای امنیت و شفافیت سیستم کمک می‌کنند. افزایش سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها و تقویت سیستم‌های نظارتی برای مقابله با تهدیدات سایبری نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. نکته و گام سوم، همکاری نزدیک با سازمان‌های بین‌المللی اقتصادی و مالی است. بریکس می‌تواند با سازمان‌هایی همچون صندوق بین‌المللی پول (IMF) و بانک جهانی تعاملاتی داشته باشد تا سیستم جدید خود را به‌عنوان یک سیستم مکمل یا حتی جایگزین به کشورهای دیگر معرفی کند. این اقدامات می‌تواند به اعتمادسازی و پذیرش بریکس‌پی در سطح جهانی کمک کند.
*** هفت اقدام کشورهای عضو بریکس برای موفقیت و تثبیت بریکس‌پی
کشورهای عضو بریکس برای اینکه روند اجرای بریکس‌پی تسهیل و درنهایت عملیاتی شود، باید هفت اقدام مهم، پایه‌ای و توسعه‌ای را هرچه سریع‌تر در دستور کار خودش قرار دهند و در همکاری با یکدیگر آنها را اجرایی کنند؛ اولین اقدام، توسعه زیرساخت‌های مالی و بانکی مشترک است. کشورهای بریکس باید زیرساخت‌های بانکی و مالی خود را به یکدیگر متصل و شبکه‌ای جامع برای تسویه‌حساب‌های بین‌المللی براساس ارزهای ملی ایجاد کنند. این زیرساخت‌ها سیستم‌های پیام‌رسانی مالی، تسویه‌خانه‌ها و نهادهای مرتبط را شامل می‌شود. این امر به ارتباط بیشتر بانک‌های مرکزی و تجاری کشورهای عضو کمک می‌کند.
دومین اقدام، ایجاد استانداردهای امنیتی و فنی مشترک است. برای موفقیت بریکس‌پی لازم است کشورهای عضو، استانداردهای فنی و امنیتی یکسانی را برای تراکنش‌های دیجیتال و تسویه‌حساب‌های بین‌المللی تعریف کنند. این استانداردها باید از امنیت بالایی برخوردار باشند تا ریسک‌های مربوط به تراکنش‌های مالی کاهش یابد. سومین اقدام مهم، پذیرش، سرمایه‌گذاری و توسعه فناوری‌های مالی پیشرفته است. استفاده از فناوری‌های نوین مانند ارزهای دیجیتال (Cryptocurrencies)، توکن‌های مالی (Tokenized Assets) و بلاک‌چین می‌تواند روند تسویه‌حساب‌ها را سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر کند و این موضوع حتی می‌تواند تمایز بریکس‌پی نسبت به سوئیفت باشد، بنابراین کشورهای بریکس باید در حوزه توسعه فناوری‌های مالی نوین سرمایه‌گذاری کنند و استفاده از آنها را در سطح ملی و بین‌المللی گسترش دهند. چهارمین و یکی از مهم‌ترین اقدامات، اصلاح قوانین و مقررات بانکی و مالی کشورهای عضو بریکس است. برای تسهیل در استفاده از بریکس‌پی، کشورهای عضو باید مقررات داخلی و بین‌المللی خود را متناسب با این سیستم اصلاح کنند. قوانین مالیاتی، تسهیل ورود و خروج سرمایه و مقررات نظارتی باید به‌گونه‌ای اصلاح شوند که تراکنش‌های مالی با بریکس‌پی به‌راحتی انجام شود. پنجمین اقدام، ترویج و توسعه استفاده از ارزهای ملی در معاملات بین‌المللی است. یکی از اهداف بریکس‌پی، کاهش وابستگی به دلار آمریکا در تراکنش‌های بین‌المللی است. برای تحقق این هدف، کشورهای عضو باید مشوق‌هایی برای استفاده از ارزهای ملی در تجارت و تسویه‌حساب‌های بین‌المللی ارائه دهند. این اقدام مهم را می‌توان از طریق توافقات و پیمان‌های مالی دوجانبه یا چندجانبه بین کشورها اجرایی و تقویت کرد. ششمین اقدام مهم در این حوزه، افزایش هماهنگی و همکاری بین دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی است. واقعیت مهم این است که موفقیت بریکس‌پی مستلزم همکاری نزدیک بین کشورهای عضو و نهادهای مالی و اقتصادی آنهاست. این همکاری باید شامل تبادل اطلاعات، هماهنگی سیاست‌های مالی و ایجاد توافقنامههای تسویه‌حساب بین‌المللی باشد.
و درنهایت هفتمین اقدامی که می‌تواند در تثبیت بریکس‌پی نیز بسیار مهم و مؤثر باشد، تعامل با سایر کشورهای غیرعضو و گسترش مشارکت‌ها در این حوزه است. بریکس‌پی باید بتواند کشورهایی خارج از بریکس را نیز جذب کند تا حجم معاملات و نفوذ اقتصادی آن افزایش یابد. این تعاملات می‌تواند از طریق امضای توافقنامههای تجاری و مالی جدید با کشورهای غیرعضو گسترش یابد. با اجرای این اقدامات، کشورهای عضو بریکس می‌توانند شرایط لازم برای موفقیت سیستم بریکس‌پی را فراهم کنند و به‌تدریج وابستگی به سوئیفت و دلار آمریکا را کاهش دهند.
*** ایجاد مکانیسم مالی مشترک برای تحقق بریکس‌پی
نکته قابل‌توجه و پیش‌نیاز مهم در اجرایی شدن و تحقق بریکس‌پی، ایجاد مکانیسم مالی مشترک بین کشورهای عضو بریکس برای هماهنگی سیاست‌های مالی این کشورهاست. اگر بریکس‌پی را به‌عنوان یک شبکه پیام‌رسان مالی یا یک ابزار برای تسهیل تراکنش‌ها بین کشورهای عضو در نظر بگیریم باید بیشتر به همکاری بانک‌های مرکزی کشورهای بریکس متکی باشد، البته وجود مکانیسم مالی مشترک یا سازمان بین‌المللی برای هماهنگی سیاست‌های پولی و مالی کشورهای عضو ضرورت دارد. درواقع موفقیت سیستم‌های پرداخت بین‌المللی مانند بریکس‌پی نیازمند هماهنگی گسترده در سیاست‌های پولی و مالی کشورهای عضو است. بدون وجود یک سازمان ناظر یا نهادی برای هماهنگی سیاست‌های پولی، مدیریت نوسانات ارزی و تسهیل تراکنش‌ها میان ارزهای ملی مختلف می‌تواند با مشکلات مختلفی روبه‌رو شود، به‌عنوان‌مثال اتحادیه اروپا دارای بانک مرکزی اروپا (ECB) است که هماهنگی سیاست‌های پولی کشورهای منطقه یورو را مدیریت، نظارت و تضمین می‌کند. در صورت نبود چنین نهادی، کشورهای بریکس ممکن است با مشکلاتی در زمینه مدیریت ریسک ارزی، نقدینگی و سیاست‌های پولی داخلی مواجه شوند. یک سازمان بین‌المللی مشترک می‌تواند نقش تنظیم‌گر را بازی کند و بر اجرای سیاست‌های پولی هماهنگ و مدیریت سیستم بریکس‌پی نظارت داشته باشد. این سازمان درواقع یکپارچگی سیستم و مدیریت بهتر ریسک‌های مالی را امکانپذیر خواهد کرد.
البته کشورهای بریکس می‌توانند به‌جای ایجاد یک سازمان بین‌المللی مرکزی، از طریق همکاری‌های داخلی و اصلاح سیاست‌های پولی و مالی خود براساس مصوبات و توافقات بریکس، به اجرایی شدن و موفقیت بریکس‌پی کمک کنند. این رویکرد نیاز به تعاملات بین‌المللی کمتری دارد اما وابسته به تعهد کشورهای عضو برای اجرای اصلاحات پولی و مالی در داخل خود است که با توجه به تجارب بین‌المللی پیشنهاد نمی‌شود و کشورهای عضو نیز قائل به آن نخواهند بود.
در کل و با توجه به تجارب بین‌المللی باید گفت برای موفقیت بریکس‌پی به یک سازمان بین‌المللی نیاز است که هماهنگی و نظارت بر سیاست‌های پولی و مالی کشورهای عضو را انجام دهد. این نهاد می‌تواند نقش پلتفرمی مرکزی برای تنظیم قوانین، هماهنگی سیاست‌های ارزی و تسهیل تراکنش‌های بین‌المللی را بازی کند.
*** بانک توسعه نوین بریکس؛ تأمین مالی یا هماهنگی و نظارت؟
در این خصوص برخی معتقدند بانک توسعه نوین بریکس می‌تواند وظیفه مهم هماهنگی و نظارت موردنیاز را برعهده بگیرد اما واقعیت این است که بانک توسعه نوین بریکس با اهداف دیگری تشکیل شده است.
بانک توسعه نوین بریکس (New Development Bank – NDB) در سال ۲۰۱۵ به‌عنوان یکی از نهادهای کلیدی گروه بریکس و به‌عنوان جایگزین برای نهادهای مالی بین‌المللی مانند بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول تأسیس شد اما هدف اصلی آن تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی و توسعه‌ای کشورهای عضو بریکس و سایر اقتصادهای درحال توسعه است. درواقع NDB به‌دنبال تسهیل توسعه پایدار در کشورهای بریکس و دیگر کشورهای درحال‌توسعه است.
با وجود اینکه بانک توسعه نوین بریکس وظیفه تأمین مالی پروژه‌ها و کاهش وابستگی به نهادهای مالی غربی دارد، تاکنون نقش نظارتی بر سیاست‌های پولی و مالی کشورهای عضو بریکس و تسهیل تراکنش‌های بین‌المللی که از اهداف بریکس‌پی می‌باشد را ایفا نکرده است. درواقع، این بانک بیشتر به پروژه‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی تمرکز دارد تا هماهنگی سیاست‌های پولی و مالی کشورهای عضو بریکس. البته این را نیز باید گفت که NDB می‌تواند با تغییرات ساختاری و افزودن مکانیسم‌های جدید، نقش هماهنگ‌کننده‌ای در سیاست‌های پولی و مالی کشورهای عضو بریکس نیز ایفا کند. این اقدام، نیازمند اصلاحات داخلی در بانک و ایجاد یک چهارچوب مشترک برای نظارت بر سیستم‌های مالی بین کشورهای عضو است.
درنهایت باید گفت NDB پتانسیل لازم برای ایفای این نقش را دارد، اما نیاز به تغییرات نهادی و تقویت مسئولیت‌های آن در حوزه‌های هماهنگی و نظارتی مالی است.
*** اهمیت و دستاوردهای بریکس‌پی
درنهایت و علی‌رغم چالش‌ها و پیش‌نیازهایی که برای تحقق و عملیاتی شدن بریکس‌پی وجود دارد، اگر این سیستم پرداخت جدید عملیاتی شود، نه تنها دستاوردهای قابل توجه مهمی برای کشورهای عضو بریکس دارد بلکه یک تحول تأثیرگذار در نظام پولی و مالی دنیا خواهد بود.
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای جایگزینی بریکس‌پی، افزایش استقلال مالی کشورهاست. کشورهای عضو بریکس به‌ویژه چین، روسیه، ایران و هند به دنبال آنند که از سلطه دلار آمریکا بر بازارهای مالی بین‌المللی رها شوند. با استفاده از بریکس‌پی، این کشورها می‌توانند بدون نیاز به دلار آمریکا، معاملات بین‌المللی خود را انجام دهند که این امر به کاهش هزینه‌های معاملاتی و تسهیل تجارت بین کشورهای عضو منجر می‌شود.
درباره اهمیت، منطق و ضرورت این اقدام، باید به مبانی نظری مهم حوزه اقتصاد، توجه کرد. نظریه استقلال مالی (Financial Autonomy Theory) دقیقا همین شرایط را به کشورها توصیه می‌کند. این نظریه می‌گوید کشورها برای کاهش وابستگی به ارزهای خارجی، به‌ویژه دلار آمریکا، باید سیستم‌های مالی خود را تقویت کنند. بریکس‌پی به‌عنوان ابزاری برای تحقق این استقلال مالی مطرح است؛ زیرا کشورها می‌توانند بدون وابستگی به سوئیفت یا دلار آمریکا، تراکنش‌های بین‌المللی خود را انجام دهند.
*** درخصوص اثبات اهمیت بریکس‌پی می‌توان به نظریه وابستگی
(Dependency Theory) نیز توجه کرد. طبق این نظریه که در مطالعات اقتصاد بین‌الملل مطرح می‌شود، کشورهای در حال توسعه به دلیل وابستگی به کشورهای پیشرفته، به‌ویژه در حوزه مالی و تجارت بین‌المللی، تحت سلطه و فشار قرار می‌گیرند. بریکس‌پی می‌تواند به عنوان ابزاری برای کاهش این وابستگی و افزایش قدرت چانه‌زنی کشورهای بریکس و کشورهای دیگر که از تحریم‌ها آسیب دیده‌اند، مورد استفاده قرار گیرد.
نظریه بازی‌های اقتصادی (Game Theory) نیز شرایط را برای کشورهای دنیا مشخص کرده است. هدف نظریه بازی‌های اقتصادی، ایجاد تصمیم‌گیری ایده‌آل توسط بازیگران مستقل و رقیب در یک محیط استراتژیک است. در تحلیل جایگزینی بریکس‌پی به جای سوئیفت، مفهوم همکاری و رقابت بین کشورها و سازمان‌های بین‌المللی مطرح است. بریکس‌پی به‌عنوان یک استراتژی جدید برای مقابله با سلطه دلار و سوئیفت در صحنه بین‌المللی استفاده می‌شود و این موضوع می‌تواند تحت چهارچوب نظریه بازی‌ها و تئوری همکاری‌های چندجانبه بررسی و اثبات شود.
علاوه‌بر موارد فوق، با گسترش استفاده از بریکس‌پی، کشورها می‌توانند از فشار تحریم‌های مالی آمریکا رهایی پیدا کنند. این مسئله به‌ویژه برای کشورهایی مثل روسیه، چین و ایران که تحت تحریم‌های متعدد قرار دارند، بسیار حیاتی است. موضوعی که در واقع به مفهوم یا نظریه هژمونی ارزی (Currency Hegemony Theory) اشاره دارد. کشورهای بریکس، به‌ویژه چین و روسیه در تلاشند تا با ایجاد سیستم بریکس‌پی، این هژمونی را به چالش بکشند و نقش ارزهای خود را در تجارت جهانی افزایش دهند.
دستاورد دیگری که بریکس‌پی برای اعضای بریکس به همراه خواهد داشت، توسعه اقتصادی است. درواقع با جایگزینی بریکس‌پی، کشورهای بریکس می‌توانند روابط تجاری خود را با دیگر کشورها بدون نگرانی از تحریم‌های مالی توسعه دهند که بدون شک برای آنها توسعه اقتصادی را به همراه خواهد داشت.
*** دستاوردهای بریکس‌پی برای ایران
بریکس‌پی برای ایران نیز می‌تواند بسیار مفید و حائز اهمیت باشد و نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی این کشور بازی کند. با توجه به اینکه ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا از سیستم سوئیفت محروم است، بریکس‌پی می‌تواند یک جایگزین کارآمد برای انجام معاملات بین‌المللی این کشور باشد. این سیستم می‌تواند به ایران کمک کند تا با کشورهای عضو بریکس همچون چین و روسیه به‌صورت مستقیم و با استفاده از ارزهای ملی تجارت کند.
از طرف دیگر، اگر کشورهای عضو بتوانند سرمایه‌گذاری و همکاری لازم را در تقویت و توسعه فناوری‌های نوین مالی با یکدیگر داشته باشند، ایران می‌تواند از فرصت‌های همکاری در حوزه فناوری و امور مالی غیرمتمرکز که بریکس‌پی ایجاد می‌کند، استفاده قابل توجهی داشته باشد. استفاده از ارزهای دیجیتال و فناوری بلاک‌چین در سیستم بریکس‌پی می‌تواند به ایران کمک کند تا تراکنش‌های بین‌المللی خود را بدون نیاز به زیرساخت‌های سنتی مالی انجام دهد.
به اعتقاد نویسنده، بریکس‌پی درصورت عملیاتی شدن، می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی ایران و تقویت روابط تجاری و اقتصادی این کشور با کشورهای عضو بریکس منجر شود. البته برای بهره‌مندی کامل از این فرصت‌ها، ایران باید زیرساخت‌های دیجیتال و بانکی خود را تقویت کند و همکاری‌های بین‌المللی خود را در این حوزه نیز گسترش دهد.
*** بریکس‌پی از ایده تا عمل؛ دور یا نزدیک؟
پس از رونمایی از نسخه آزمایشی بریکس‌پی، سوال مهمی که توسط بسیاری از فعالان اقتصادی و تجار مطرح می‌شد درباره زمان اجرایی شدن این سیستم پرداخت نوین بود. به اعتقاد نویسنده، بعید است کسی بتواند پیش‌بینی کند که عملیاتی و اجرایی شدن بریکس‌پی (BRICS Pay) و حتی جایگزین سوئیفت (SWIFT) شدن، چقدر زمان خواهد برد؛ زیرا این موضوع به عوامل متعددی در سطوح سیاسی، بین‌المللی، اقتصادی و حتی تکنولوژیک بستگی دارد.
از اولین و مهم‌ترین عوامل، می‌توان به همگرایی و هماهنگی سیاست‌های پولی و مالی کشورهای عضو بریکس اشاره کرد. برای جایگزینی بریکس‌پی با سوئیفت، کشورهای عضو بریکس باید در سیاست‌های پولی و مالی خود به توافق برسند و سیستم‌های مالی خود را به‌طور کامل با این پلتفرم جدید هماهنگ کنند. این فرایند به دلیل تنوع اقتصادی و سطوح توسعه‌یافتگی مختلف کشورهای عضو ممکن است زمانبر باشد. به‌عنوان مثال، چین و هند سیاست‌های پولی بسیار متفاوتی دارند و هر کدام دارای اقتصادهای بسیار پیچیده و دینامیکی‌اند. هماهنگی در سطح بانک‌های مرکزی و سیاست‌های پولی مشترک بین این کشورها ممکن است چندین سال زمان ببرد.
دومین عامل مؤثر در تعیین زمان عملیاتی شدن بریکس‌پی، توسعه زیرساخت‌های مالی و فناوری است. بریکس‌پی نیاز به زیرساخت‌های فناوری پیشرفته دارد که بتواند امنیت و سرعت در تراکنش‌های بین‌المللی را تضمین کند. توسعه و پیاده‌سازی این زیرساخت‌ها زمانبر خواهد بود، به‌ویژه در کشورهایی که هنوز از سیستم‌های قدیمی‌تر استفاده می‌کنند. به‌علاوه، بریکس‌پی باید از تکنولوژی‌های مدرنی مانند ارزهای دیجیتال و سیستم‌های پرداخت غیرمتمرکز استفاده کند که این هم نیازمند سرمایه‌گذاری و ایجاد توافقات بین‌المللی است.
سومین عامل در اجرایی شدن تمام و کمال بریکس‌پی و حتی جایگزین یا مکمل سوئیفت شدن، پذیرش بین‌المللی این سیستم جدید است. برای اینکه بریکس‌پی به‌عنوان جایگزین یا مکمل سوئیفت شناخته شود، نیازمند پذیرش گسترده بین‌المللی است. طبیعی است که بسیاری از کشورها و نهادهای مالی به دلیل پیچیدگی سیستم مالی جهانی، ترجیح می‌دهند با یک سیستم شناخته‌شده مانند سوئیفت کار کنند. تغییر این عادت و جلب اعتماد نهادهای بین‌المللی به سیستم بریکس‌پی، می‌تواند چندین سال زمان ببرد.
چهارمین عامل که بسیار نیز مهم است، چالش‌های سیاسی و فشارهای بین‌المللی است. این روزها، همه دنیا می‌دانند که کشورهای غربی به‌ویژه آمریکا از سوئیفت به‌عنوان ابزاری برای کنترل تراکنش‌های بین‌المللی و اعمال تحریم‌ها استفاده می‌کنند. طبیعی است که آنها به راحتی این ابزار و اهرم فشار مهم را از دست نمی‌دهند. با این شرایط، ایجاد یک جایگزین مستقل مثل بریکس‌پی، نیاز به مقاومت در برابر فشارهای سیاسی و بین‌المللی از سوی این کشورها دارد. بنابراین، موفقیت بریکس‌پی تا حد زیادی به توانایی و مقاومت کشورهای بریکس در برابر فشارهای بین‌المللی، بستگی دارد.
پنجمین عامل نیز حجم تجارت و استفاده مداوم از ارزهای ملی است. موفقیت بریکس‌پی به میزان حجم تجارت میان کشورهای بریکس و سایر کشورها وابسته است. هر چه این کشورها بیشتر از ارزهای ملی خود در تجارت بین‌المللی استفاده کنند، جایگزینی سوئیفت با بریکس‌پی سرعت بیشتری خواهد داشت. اما این تغییر تدریجی است و ممکن است به دلیل وابستگی تاریخی به دلار زمانبر باشد.
علی‌رغم همه این عوامل، کشورهای بریکس باید با جدیت و همکاری با یکدیگر، هرچه سریع‌تر، سیستم بریکس‌پی را در تراکنش‌های بین‌المللی خود جایگزین کنند و زیرساخت‌های مالی و فناوری خود را نیز اصلاح، تطبیق و تقویت کنند.
*** ضرورت اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی درباره روند بریکس‌پی
در پایان لازم می‌دانم به این موضوع مهم نیز اشاره و تأکید کنم که مسئولان و رسانه‌های کشورهای عضو بریکس باید با توضیحات و روشنگری، شهروندان خود را کاملا در جریان این روند قرار دهند و توضیح دهند که عملیاتی شدن و جایگزینی بریکس‌پی با سوئیفت، فرآیندی پیچیده و زمانبر است که به ترکیبی از همکاری‌های سیاسی، اقتصادی، بین‌المللی، توسعه تکنولوژی‌های مالی و پذیرش بین‌المللی، بستگی دارد و به همین دلیل امکان دارد یک یا چند دهه زمان ببرد.
اگر شهروندان در جریان اهمیت، روند و پیامدهای مثبت این تحول مهم برای کشورشان قرار گیرند، نهایت همکاری و تعامل را خواهند داشت اما اگر به اطلاع و درک لازم از شرایط مدنظر نرسند، امکان دارد ضمن ناامید شدن، از آن به عنوان یک اولویت مهم کشورشان، حمایت نکنند که بدون شک، مشکلاتی را برای مسئولان کشورها در پیگیری این اقدام و همکاری‌های مهم بین‌المللی، ایجاد خواهد کرد.
انتهای پیام///
