«گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها و مراکز علمی و فنی معتبر منطقهای و جهانی به ویژه جهان اسلام همراه با تحکیم استقلال کشور» یکی از بندهای مهم وچند وجهی در سند سیاستهای علم و فناوری است.
*** دیپلماسی فناوری
به گزارش صنایع، سیاستهای کلان علم و فناوری تاکید ویژه ای بر دیپلماسی علم و فناوری دارد.
در واقع “گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها ” که در این سیاست ها برآن تاکید شده؛ همان دیپلماسی علمی است که مقام معظم رهبری بارها در کنار تاکیدی که بر لزوم پیشرفت علمی و فناورانه کشور داشته اند؛ به این مهم نیز اشاره و برای آن اهدافی را تبیین کردهاند.
یکی از این اهداف، توانمندسازی جهان اسلام در مقابل جبهه سلطه است.
رهبر انقلاب در دیدارشان با مسئولان وزارت خارجه، پیشرفت علم و فناوری را یکی از ۳ عنصر تأثیرگذار بر اقتدار ملی دانستند و تأکید کردند که دستگاه سیاست خارجی باید این پیشرفتها را به خوبی منعکس کند.
اما در شرایط کنونی وبه تعبیر بسیاری از صاحب نظران فاصله دیپلماسی کشورمان با این اهداف بسیار زیاد است و متاسفانه با وجوددستیابی کشور به پیشرفت های مهم وتاثیر گذاری در عرصه علم وفناوری، مقوله دیپلماسی فناوری از قافله این پیشرفت ها عقب مانده است.
موضوعی که به زعم صاحب نظران، معلول نبود تعامل همه جانبه و قوی بین دستگاه دیپلماسی کشور با دستگاه های ذیربط در حوزه علم وفناوری نظیر معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری وزارت علوم، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی است.
*** مشاور وزیر دفاع/ مشکل برخورد سلیقهای
به گفته مهدی نژاد نوری در حال حاضر متاسفانه موضوع دیپلماسی علم وفناوری در کشور به شکل موثری دنبال نمی شود به طوری که دستگاه های مختلف در این حوزه به تشخیص وسلیقه خودشان عمل می کنند.
وی همچنین، میگوید:
البته این بدان معنا نیست که در این حوزه همه چیز رها باشد بلکه ازآنجا که این موضوع درحوزه روابط خارجی است به نوعی دستگاه های امنیتی بر آن نظارت هایی دارند ولی به نظر می رسد نگاه جامع و کاملی که منافع چند وجهی کشور در آن لحاظ شود، در این فرآیند وجود ندارد چرا که اساسا دیپلماسی علم وفناوری یک کار تخصصی است و باید عده ای به طور مشخص بر آن تمر کز داشته باشند وبتوانند فرصت ها وتهدیدها را به درستی تحلیل و راهکار های عاقلانه وهوشمندی را طراحی کنند.
اگر بخواهیم یک تعریف عملیاتی از دیپلماسی علمی ارائه دهیم، این میشود که شما از ابزار علم و فناوری برای پیشبرد سیاست خارجی استفاده کنید و از ظرفیتهای دیپلماتیک برای نیازها و اهداف حوزه علم و فناوری بهره بگیرید.
ارتباط بین علم و فناوری با سیاست خارجی، ارتباطی دو طرفه است که از یک طرف علم و فناوری به دیپلماسی خدمت میکند و از طرف دیگر دیپلماسی به علم و فناوری.
عرصه دیپلماسی علمی مانند دیپلماسی عمومی است که طی آن تلاش می شود با استفاده از ابزار علم وفناوری، تعاملات وارتباطات کشور با دنیا افزایش پیدا کندبا رعایت این نکته مهم واساسی که به منافع ملی کشور نیز لطمه ای وارد نشود بلکه این منافع را تقویت کنیم.
نژاد نوری در ادامه، بیان داشت:
زمانی که علم وفناوری به ابزاری برای تحکیم روابط بین۲ یا چند کشورتبدیل شود، دراین صورت دیپلماسی علمی شکل گرفته است.
کشور ما درحال حاضر نیازمندکسب دانش و فناوری های جدیدی است که ازطریق دیپلماسی علمی می توان به آن دست پیدا کرد.
به علاوه محققان ودانشمندان ما تاکنون به دستاورد های مهم و موثری دست پیدا کرده اند که نیاز است این دستاوردها علاوه بربازار های داخلی به بازار بزرگ تری نیز که همان بازارهای جهانی است، راه پیدا کنند.
مشاور وزیر دفاع در پایان، تاکید کرد:
در واقع دردیپلماسی علمی؛ یک هدف این است که بتوانیم نیاز های خودمان را با حداقل هزینه وبا بهترین کیفیت تامین کنیم.
متاسفانه در سال های اخیر نبود تعامل همه جانبه و قوی بین دستگاه دیپلماسی کشور با دستگاه های ذیربط در حوزه علم وفناوری نظیر معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری، وزارت علوم، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی باعث شده است تا مقوله دیپلماسی علمی وفناوری در کشور در حد انتظار شکل نگیرد.
بنابراین برای رفع این نقیصه بایدبا فراهم کردن زیر ساخت های لازم و سنجش همه جوانب امر زمینه توسعه دیپلماسی علمی را فراهم کرد.
*** توسعه دیپلماسی فناوری در انتظار ابلاغ یک سند!
تدوین سند دیپلماسی علم وفناوری به عنوان نقشه راه توسعه و گسترش تعاملات و همکاری های فعال، سازنده و الهام بخش ایران با کشور های جهان در سال ۹۱ به معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری وقت تکلیف شد.
این سند سرانجام در سال ۹۲ تدوین و جهت بررسی و تصویب نهایی به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شد.
متاسفانه طی این سال ها روند طولانی مدت بررسی وتصویب این سند منجر به نبود یک نقشه راه وبرنامه مشخص و راهبردی در عرصه دیپلماسی علم وفناوری شده است.
این سند اگر چه در خرداد ماه سال گذشته در جلسه ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور به تصویب نهایی رسید اما بنا به گفته قائم مقام ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور اجرایی شدن آن، در انتظار ابلاغ رئیس جمهور است.
کبگانیان در باره، میگوید:
این سند که شامل ۱۱ مأموریت مندرج از جمله «تحقق سیاستهای کلی علم و فناوری»، «تحقق نقشه جامع علمی کشور به ویژه راهبرد کلان ۹»، «تحقق اسناد دیگر در حوزه آموزش، هماهنگی و تقویت همکاریهای بینالمللی» و «بستر سازی جهت توسعه اقتدار و قدرت نرم و فرهنگی کشور به منظور تعامل فعال، سازنده و الهام بخش با کشورهای دنیا به ویژه در منطقه و جهان اسلام» است، سال گذشته به تصویب شورای ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور رسیدو در حال حاضر برای ابلاغ نهایی به رئیس جمهوری تقدیم شده است.
وی با اشاره به اهمیت اجرای سند دیپلماسی علم وفناوری می افزاید:
کشور ما از ابتدای انقلاب اسلامی با تحریم های ظالمانه دشمنان خود مواجه بوده و با اتکا به توان داخلی و نخبگان علمی خود توانسته است تا کنون از این موانع عبور کند وامروز برای توسعه این توانمندی ها وعرضه دستاورد های خود به جهان به ویژه جهان اسلام نیازمند تقویت دیپلماسی علمی هستیم.
خوشبختانه در حوزه و دانشگاهها شاهد تعامل و همکاری بینالمللی خوبی هستیم و باید سعی کنیم این تعاملات را ارتقا دهیم، چرا که توسعه علم و فناوری در جهان امروز پشت درهای بسته امکان نخواهد داشت و دانشمندان همه کشورها و از جمله دانشمندان کشورمان باید بتوانند در عرصه بین الملل حضور داشته باشند و بتوانند ضمن در اختیار قرار دادن دستاوردهای علمی خود، از دستاوردهای علمی و فناوری سایر کشورها استفاده کنند.
قائم مقام ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور ادامه می دهد:
تاریخ تمدن نشان می دهد که پیشرفت های علمی در غرب امروز، تا حدود بسیار زیادی مرهون دانشمندان جهان اسلام است و در دوران قرون وسطی مسلمانان دستاوردهای علمی خود را در اختیار دیگران قرار دادند.
«کمک به توسعه علم و فناوری»، «کسب صنایع و خدمات مبتنی بر علم و فناوری های سطح بالا در کشور و جهان »، «حمایت و تسهیل توسعه بازار محصولات خدمات دانش بنیان در کشورهای هدف»، «کمک به ارتقای سطح بینالمللی مراکز حوزوی، دانشگاهی، پژوهشی» و «صیانت از سرمایهها و توانمندیهای مادی و معنوی دانشمندان در تعاملات بینالمللی علمی و فناوری و نوآوری» هم از سایر مأموریتهای مهم ستاد دیپلماسی علم و فناوری است که با اجرایی شدن سند دیپلماسی علم وفناوری شاهد اجرای این موارد و تحول در عرصه علم وفناوری خواهیم بود.
*** معاون پژوهش وفناوری وزارت علوم/ لزوم گسترش همکاری و تعامل فعال
احمدی با اشاره به وضعیت دیپلماسی علمی در کشور به چند اقدام انجام شده در راستای تحقق این مهم اشاره میکند و میگوید:
در عرصه دیپلماسی علم وفناوری مهم ترین کاری که باید انجام دهیم، این است که ارتباط دانشگاه ها را با دانشگاه های خارج فراهم کنیم.
در این راستا فعالیت های زیادی انجام شده است که از جمله آن ها می توان به امضای تفاهم نامه های مختلف بین ایران وکشور های اروپایی و کشور های منطقه به منظور اعزام دانشجو و ایجاد فرصت های مطالعاتی در دوره دکترا اشاره کرد.
وی همچنین یکی از شاخص های توسعه دیپلماسی علمی را انتشار مقالات مشترک بین محققان ایرانی ومحققان سایر کشور ها عنوان می کند ومی گوید:
خوشبختانه در حال حاضر از مجموع کل مقالات تولید شده توسط محققان کشور مقالاتی که به طور مشترک با کشور های خارجی نوشته شده، حدود ۲۲ درصد است که این سهم در سال ۲۰۱۲ حدود ۱۷درصد بود و اکنون ما بر اساس این شاخص سهم ۲۲درصدی را در حوزه دیپلماسی تولید علم در اختیار داریم که البته هنوز فاصله زیادی با وضعیت ایده آل داریم وباید افزایش پیدا کند.
به گزارش صنایع، به هرترتیب با توجه به اهمیت موضوع دیپلماسی علم وفناوری و تاکید مقام معظم رهبری بر لزوم گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها و مراکز علمی و فنی معتبر منطقهای و جهانی به ویژه جهان اسلام؛ ضرورت ایجاب می کند تا سیاستگذاران علمی و همچنین فعالان دستگاه دیپلماسی کشور با تعیین کشورهای هدف در رشته های مختلف اعم از کشورهای منطقه، جهان اسلام یا کشورهای پیشرفته تر علمی و مسئله فعال سازی دپیلماسی علم و فناوری کشورزمینه گسترش تعاملات علمی ایران را با جهان فراهم سازند و در شرایط فعلی فعالیت های عرصه دیپلماسی علم وفناوری را شتاب بخشند.
خراسان
انتهای پیام///
