دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری بر ضرورت تدوین دستورالعمل مدون نظارتی در معاملات بورس تاکید کرد.
*** نبود دستورالعمل مدون نظارتی بر معاملات بورس
به گزارش خبرگزاری صنایع، سعید اسلامی پیرامون ابعاد نظارت در بورس، اظهار داشت:
با تصویب قانون بازار اوراق بهادار و تشکیل نظام جدید بازار اوراق بهادار، عملا یک نهاد رگولاتوری یا قانون گذاری جدید برای این بازار با نام سازمان بورس اوراق بهادار ایجاد شد که درست است که گفته می‌شود نهاد عمومی غیردولتی اما عملا نهاد حاکمیتی محسوب می شود.
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز توسط شورای عالی بورس ولی با حکم وزیر اقتصاد تعیین می شوند.
سازمان بورس در بازار سرمایه به عنوان بانک مرکزی در بازار پولی کشور است.
ارکان اجرایی این نهاد غیردولتی، بورسها هستند و یک سری شرکت‌هایی که کار پشتیبانی انجام می‌دهند، مانند شرکت فناوری، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، کانون کارگزاران، کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران، رایان بورس که سامانه کدال را دارد.
در این بین هم سازمان بورس و هم بورسها دارای بخش نظارتی هستند.
بخشی از نظارت‌ها در ارکان انجام می‌شود که باصطلاح نهادهای خود انتظام در بورس هستند که در همه سطوح این نظارت وجود دارد.
بخش دیگری از نظارت نیز در بورسها انجام می‌شود که نظارت بر معاملات در این بخش قرار دارد.
تائید یا عدم تائید معاملات در این بخش از سیستم نظارتی سازمان بورس قرار دارد.
دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری در ایران درخصوص مواردی که در بورس بر آنها نظارت می‌کند، گفت:
طبق ماده ۳۵ سازمان بورس و اوراق بهادار، تخلفات اعضا و ناشرین توسط بورسها رسیدگی می‌شود و تخلفات نهادهای مالی و نظارت بر بورسها نیز توسط سازمان بورس انجام می‌شود اما بر سازمان بورس نیز شورای عالی بورس نطارت می‌کند که این شورا فرا قوه‌ای است.
در این شورا نماینده قوه قضائیه، ۲ نماینده مجلس، رئیس سازمان بورس، بخش خصوصی، نماینده کانون‌ها، ۳ خبره بازار، وزیر اقتصاد، وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس کل بانک مرکزی حضور دارند.
یعنی این شورا فراتر از بازار سرمایه تشکیل می‌شود و برای نظارت بر سازمان بورس نیز این شورا باید تصمیم بگیرد.
*** ساز و کار شکایت مردم از سازمان بورس
اسلامی درباره روند شکایت مردم از سازمان بورس، تصریح کرد:
اگر فردی از سازمان بورس شکایت داشته باشد، از طریق طی روند موجود در آیین نامه‌ها می‌تواند این شکایت را مطرح کند و شورای عالی بورس موظف به رسیدگی به این شکایت‌هاست.
همه این نهادهای ناظر، مانع نظارت نهادهای نظارتی مانند سازمان بازرسی و نهادهایی از این دست نیست.
طی ماه‌های گذشته دادستانی در نامه‌ای از برخی اتفاقات رخ داده در بازار سرمایه اظهار نگرانی کرده است که نشان می‌دهد می‌توان از سایر نهادهای ناظر نیز در این باره استفاده کرد.
در کشوری با ساختار قانونی و حقوقی مانند کشور ما، نمایندگان مجلس نیز می‌توانند از طریق سوال از وزرا و دعوت از وزرا و رئیس سازمان بورس چه در صحن مجلس و چه در جلسات کمیسیون‌های تخصصی بر بازار سرمایه نطارت داشته باشند. البته از تحقیق و تفحص نیز می‌توان این نظارت را ادامه داد. ولی ساختار نظارت بر بورسها و سازمان بورس همان چیزی است که گفته شد.
*** دلایل افزایش ابطال معاملات بورس
دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری در ایران در ادامه گفت:
اینکه علت اصلی چند برابر شدن میزان ابطال معاملات نسبت به گذشته چیست سوال بنده نیز می‌باشد.
این بخش از نظارت بر بورس برای بسیاری از جمله بنده هم تا حدود زیادی ابهام دارد.
برای اینکه بتوانیم درست نظارت کنیم باید همه آنچه به عنوان وظایف نهاد ناظر از او می‌خواهیم به صورت مدون درآمده تا خدای نکرده نظارت بر معاملات، بورسها و سازمان بورس به صورت سلیقه‌ای نشود.
نظارت بر معاملات از طریق بورسها و سپس در سازمان بورس اوراق بهادار انجام می‌شود، یعنی سازمان بورس بر تصمیمات تائید یا عدم تائید معاملات به صورت تصادفی نظارت می‌کند تا مشکلی در تصمیمات نهادهای نطارتی در بورسها وجود نداشته باشد اما مواردی هم بوده است که شکایت به سازمان بورس ارسال شده است و مردم خواهان پاسخگویی این سازمان بوده‌اند که بررسی علل عدم تائید معاملات توسط خود سازمان صورت گرفته است.
در بعضی موارد هم شورای عالی بورس به ماجرا وارد شده است.
اما زمانی که حجم معاملات بالا می‌رود، نمی‌توان این نظارت را از یک نهاد بالادستی خواست.
ورود به جزئیات و تک تک معاملات برای یک نهاد مانند شورای عالی بورس و یا حتی سازمان بورس غیر ممکن است.
شورای عالی بورس هر ۲ هفته یکبار یا ماهی یکبار برگزار می‌شود و نمی‌توان از این شورا خواست بر هر عدم تائید معامله‌ای که در بورسها صورت می پذیرد، نظارت کند. پس عملا این راهکار نشدنی خواهد بود.
مساله اساسی در شرایط فعلی طراحی یک سازوکار است تا نظارت بر بورس بر اساس این سازوکار انجام شود.
وجود چنین سازوکاری می تواند بسیاری از شائبه ها را کاهش داده و در نهایت مشکلات را از بین ببرد.
*** شکایت از سازمان بورس
اسلامی درباره مسئولیت تصویب این ساز و کار، اضافه کرد:
الان یک سازوکار وجود دارد که مردم می توانند شکایت کنند. اما با افزایش تعداد معاملات مانند انچه در ماه های اخیر رخ داده است، سازوکار بسیار مدون که بتوان به صورت مرتب بر معاملات توسط نهادهای بالادستی صورت گیرد، وجود ندارد.
شورای عالی بورس باید این سازوکاری که طراحی می‌شود را تائید و تصویب کند تا برای همه ارکان بورس قابل اجرا باشد.
سازوکار موجود می‌گوید که افراد می‌توانند از بورسها و سازمان بورس شکایت کنند و نهاد ناظر بالاتر باید به این شکایت رسیدگی کند.
به طور مشخص دستورالعمل نظارتی مدون درباره ابطال معاملات نداریم.
عملا عدم تائید معاملات در حال حاضر از طریق بورس ها و واحد حقوقی سازمان بورس انجام می شود.
زمانی که تعداد شکایات بالا می‌رود، ممکن است شائبه برخورد سلیقه‌ای را افزایش دهد.
این مساله در حال حاضر که تعداد افرادی که کد بورسی گرفته‌اند و در بورس فعال شده اند به شدت رشد داشته است، می تواند در آینده مشکلاتی را برای سهامداران و سازمان بورس ایجاد کند.
وی ضمن بیان اینکه بخش های نظارتی در سازمان بورس و بورسها حتما برای تائید یا عدم تائید معاملات دلایل کافی دارند، افزود:
گاهی این دلایل بیان نمی‌شود و نیازی هم به بیان آن نیست؛ ولی قطعا معاملات بر اساس دلایل موجود مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
در سازمان بورس اوراق بهادار واحدهایی هستند که نظارت بر معاملات بر عهده آنهاست.
این واحدها هم در بورسها وجود دارد و هم در سازمان بورس. باید این پاسخگویی در نهادهای نظارتی بورس ایجاد شود که چرا در معاملات تغییر ایجاد می شود.
این مساله در حال حاضر بسیار با اهمیت است.
*** افزایش شکایت‌ها
اسلامی در خصوص افزایش رابطه افراد حاضر در بورس و تعداد شکایت‌ها، گفت:
در سال‌های گذشته ماه‌ها می‌گذشت و اصلا موضوعی به نام ابطال معاملات وجود نداشت.
اما از زمانی که تعداد سهامداران رشد کرده است، این مساله نیز به شدت افزایش یافته است که برخی از افراد نیز به دلیل بی اطلاعی از قوانین بورس و دلایل ابطال معاملات شروع به اعتراض می‌کنند.
نظارت بر بورسها در سازمان بورس اوراق بهادار توسط یک دایره صورت می‌گیرد که تعدادی از کارشناسان مالی در این دایره حضور دارند.
در بورسها هم همین مکانیزم وجود دارد که تعدادی از کارشناسان حضور دارند که بر معاملات نظارت دارند.
*** دلایل تایید نشدن معاملات در بورس
به گزارش خبرگزاری صنایع، دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری در پایان پیرامون دلایل عدم تائید معاملات یک نهاد در بورس، اظهار داشت:
دلایل مختلفی برای ابطال معاملات وجود دارد.
در معاملات بلوکی و عمده دلایل با همین موضوع وجود دارد و در معاملات خرد نیز دلایل خاصی وجود دارد که کارشناسان را متقاعد می‌کند تا معامله ای را ابطال کنند.
حضور افراد خاص در طرف‌های معامله، نقص در سامانه، مسائل اعتباری و … می‌تواند دلایلی بر ابطال معاملات باشد
به هر دلیلی معامله ای ابطال شود باید دلایل آن بیان شود.
نهاد ناظر چه در بورسها و چه در سازمان بورس نمی‌تواند بدون ذکر دلیل معامله ای را باطل کند.
این دلایل باید در سامانه پیام ناظر بیان شود. اما اینکه مکانیزم خاصی برای اعلام عمومی برای دلایل ابطال معاملات وجود دارد یا خیر بنده اطلاعی ندارم ولی در مستندات اتفاقاتی که برای هر نماد رخ می دهد، باید این دلایل بیان شود.
البته نباید گفت این نظارت چگونه باید باشد، اما در برخی موارد هم نمی توان دلایل را ذکر کرد.
این دلایل باید محرمانه باشد.
در برخی از موارد ممکن است بیان این دلایل مشکلات دیگری را برای ناشر یا سهامدار ایجاد کند. به نظر می رسد دلایل ابطال معاملات به صورت کلی باید به صورت شفاف بیان شود و جرئیات آن در مستندات باقی بماند. البته باید این مساله به طرفین معامله ابلاغ شود.
انتهای پیام///
