یک کارشناس اقتصادی با توجه به مصرف بنزین و قیمت آن در کشور و تمایل مجلس با دولت به اجرای طرح سهمیه برابر بنزین برای همه، خواستار اجرای این طرح شد.
*** طرح سهمیه برابر بنزین برای همه
به گزارش خبرگزاری صنایع، یک کارشناس اقتصادی با اعلام این موضوع که دولت با مجلس خواستار اجرای طرح سهمیه برابر بنزین برای همه اعلام کرد:
هدف این طرح است که هر «نفر» سهمیه سوختی داشته باشد که میتواند مستقیم مصرف کند و یا در صورت مصرف نکردن، سهمیه خود را به متقاضیان دیگر بفروشد و معادل قیمت بازار آزاد بنزین را دریافت کند.
قیمت بنزین هم در یک سامانه معاملاتی و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین میشود.
حامد قدوسی ادامه داد: از دید من این طرح به نسبت بسیاری از طرحهای رقیب دیگر مترقیتر و در عین حال متناسب با شرایط اقتصاد سیاسی ایران است.
*** چرا بنزین یارانهای بد است؟
وی با اشاره به این موضوع که چرا عدهای گمان میکنند که بنزین یارانهای بد است، ادامه داد:
مثلا برخی تشویق به مصرف بیشتر و آلودگی و ترافیک را مطرح میکنند، عدهای دیگر از بار مالی آن برای دولت و عدم صرف این منابع برای مصارف مهمتر مثل بهداشت و آموزش نگران هستند و عدهای نگران حراج منابع پایانپذیر هستند.
*** تخصیص نابرابر یارانه سوخت بین دهکهای مختلف
این کارشناس اقتصادی مهمترین مشکل سیستم فعلی را تخصیص نابرابر یارانه سوخت بین دهکهای مختلف دانست و افزود:
در شرایطی که یکی دو دهک اول با سختی فراوان زندگی میکنند، دو سه دهک بالا حجم بزرگی از یارانه انرژی را – در قالب مصرف شخصی یا شرکتهای تولیدی انرژی-محور – دریافت میکنند و چون دسترسی به رسانه و فضای کارشناسی هم دارند با انواع شیوهها جلوی حذف این یارانه را میگیرند.
*** دلایل اجرایی شدن سیستم سهمیه قابل فروش برای همه ایرانیان
قدوسی دلایل خود از دفاع سهمیه قابل فروش برای همه ایرانیان را با عناوین زیر عنوان کرد:
۱) در این روش پول ناشی از حذف یارانه سوخت به بودجه دولت بر نمیگردد که نگران حیف و میل و مصرف ناکارای آن باشیم، یارانه آزاد شده از دهکهای بالا مستقیم به دهکهای پایین میرسد.
در نتیجه یک ملاحظه مهم اقتصاد سیاسی «سرکه نقد به از حلوای نسیه» – که قبلا بارها در مورد آن بحث کردهایم – در نظر گرفته میشود.
*** انتقال سهمیه سوخت از خودرو به فرد
۲) سهمیه از «خودرو» به «فرد» منتقل میشود و نگرانی از توزیع نابرابر یارانه سوخت از بین میرود.
۳) مکانیسم خودکاری برای پرداخت معادل ریالی سهم هر ایرانی از منابع نفتی ایجاد میشود:
دهکهایی که مصرف سوخت بالا دارند، سوخت را مصرف میکنند و دهکهایی که مصرف سوخت پایین دارند معادل پولی آن را دریافت میکنند.
به این ترتیب یک مکانیسم تامین اجتماعی حداقلی بر اساس سهم همه ایرانیان از منافع نفتی ایجاد میشود.
۴) اکثریت ایرانیان خودرو ندارند. این گروه همانهایی هستند که از «بالا رفتن» هر چه بیشتر قیمت تعادلی سوخت منتفع خواهند شد، چون پرداخت ریالی بیشتری به حساب آنان واریز میشود.
در نتیجه این طرح حمایت اکثریت برای واقعیسازی قیمت سوخت (و منافع جنبی مثل کاهش ترافیک و آلودگی) را خواهد داشت.
*** رفع نگرانی از انتقال ثروت ملی از مسیر قاچاق
۵) نگرانی از انتقال ثروت داخلی از مسیر قاچاق رفع میشود.
قاچاق در این سیستم تبدیل به «صادرات» میشود چون برای قاچاق هر لیتر بنزین به خارج باید معادل ریالی آن – به قیمت نزدیک جهانی – به یک شهروند ایرانی پرداخت شود.
در این بین «مازاد» و رانت چندانی برای قاچاقچی باقی نمیماند.
در عمل بهتر است سیستم طوری طراحی شود که کسانی که دانش یا توانانی یا فرصت خرید و فروش در سیستم را ندارند، مدیریت آن را به یک مکانیسم خودکار واگذار کنند و فقط آخر روز/هفته/ماه معادل ریالی سهمیه خود را – بر اساس قیمت روز بازار – دریافت کنند.
*** وجود چند اشکال بزرگ در این سیستم
وی با اشاره به این نکته که این سیستم نیز کاملا ایدهآل و مناسب نیست افزود:
چندین اشکال مهم به چنین سیاستی نیز وارد است ولی در شرایط فعلی و با در نظر گرفتن محدودیتهای مختلف، قدم مهمی رو به جلو است.
در صورت وجود مجاری قاچاق، تقریبا مطمئنیم که قیمت تعادلی در سامانه چیزی نزدیک قیمت فوب خلیج فارس خواهد بود.
*** اثر منفی تورم ناشی از افزایش قیمت سوخت
به گزارش خبرگزاری صنایع، این کارشناس اقتصادی با تاکید بر این نکته که نباید در دام تحلیل نادقیق و تا حدی پوپولیستی «افزایش قیمت سوخت باعث افزایش هزینههای زندگی دهکهای پایین میشود» افتاد، ادامه داد:
اثر منفی تورم ناشی از افزایش قیمت سوخت برای دهکهای پایین به مراتب کمتر از اثر مثبت مستقیم دریافت پول سهمیه سوخت است. تخمینش هم ساده است:
هر ریال افزایش قیمت سوخت اثر یک به یک روی درآمد این خانوارها دارد ولی اثر چند درصدی روی قیمت تمامشده محصولات مصرفی آنان دارد.
انتهای پیام///